Bài 4: Sự hình thành Trái Đất, vỏ Trái Đất và vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất SVIP

1. Nguồn gốc hình thành vỏ Trái Đất

- Có nhiều giả thuyết về nguồn gốc của Trái Đất, liên quan chặt chẽ đến sự hình thành hệ Mặt Trời.

+ Mặt Trời khi hình thành di chuyển trong dải Ngân Hà, đi qua đám mây bụi và khí. Do lực hấp dẫn của Vũ Trụ mà trước hết là của Mặt Trời, khí và bụi chuyển động quanh Mặt Trời theo quỹ đạo hình elip, dần dần ngưng tụ thành các hành tinh (trong đó có Trái Đất).

+ Vào cuối thời kì vật chất ngưng tụ, khi Trái Đất đã có khối lượng lớn gần như hiện nay, quá trình tăng nhiệt bắt đầu diễn ra và dẫn đến sự nóng chảy của vật chất ở bên trong và sắp xếp thành các lớp.

2. Đặc điểm của vỏ Trái Đất

- Lớp vật chất cứng ngoài cùng của Trái Đất.

- Độ dày: 5 km (ở đại dương) - 70 km (ở lục địa).

- Có 2 kiểu vỏ Trái Đất: vỏ lục địa và vỏ đại dương => Cấu tạo từ các loại đá khác nhau.

+ Gồm 3 tầng đá: tầng trầm tích, tầng granit và tầng badan.

Hình 1: Sơ đồ cấu tạo vỏ Trái Đất

- Khác nhau giữa vỏ lục địa và vỏ đại dương:

Tiêu chí

Vỏ lục địa

Vỏ đại dương

Độ dày

Trung bình 35 km.

Từ 5 - 10 km.

Các tầng đá cấu tạo

Trầm tích, granit và badan.

Đá badan và trầm tích (rất mỏng).

Thành phần chủ yếu

Silic và nhôm.

Silic và magiê.

3. Vật liệu cấu tạo vỏ Trái Đất

- Vật liệu cấu tạo nên vỏ Trái Đất là khoáng vật và đá.

+ Khoáng vật là những nguyên tố tự nhiên hoặc hợp chất hóa học trong thiên nhiên, xuất hiện do kết quả của quá trình địa chất.

+ Đá là tập hợp của một hay nhiều khoáng vật, là bộ phận chủ yếu cấu tạo nên vỏ Trái Đất gồm:

Đá macmaĐá trầm tíchĐá biến chấtNguồn gốc hình thành - Hình thành do quá trình ngưng kết (nguội lạnh) của các silicat nóng chảy. - Hình thành trong các vũng trùng, do sự lắng tụ và nén chặt các vật liệu vụn nhỏ. - Hình thành đá mắc ma hoặc đá trầm tích bị biến đổi sâu sắc do tác động của nhiệt và áp suất. Tính chất - Bao gồm các tinh thể thô hoặc mịn nằm xen kẽ nhau. - Bao gồm các lớp vật liệu dày, mỏng với màu sắc khác nhau, nằm song song và xen kẽ với nhau. - Bao gồm các tinh thể màu sắc khác nhau. Ví dụ - Đá granit, đá badan,.. - Đá vôi, sa thạch,... - Đá gơnai, đá hoa, đá phiến,... Hình ảnh minh họa